Сцэнарый інтэрактыўнай экскурсіі “Часоў звязуючая нітка” У Народным гісторыка-краязнаўчым музеі Любчанскага краю
Сцэнарый інтэрактыўнай экскурсіі “Часоў звязуючая нітка”
У Народным гісторыка-краязнаўчым музеі Любчанскага краю
Аддзел “Прырода”
Дзеючыя персанажы:
Грыбнік (ён жа вядучы па ўсіх аддзелах музея),
Дзяўчынка,
Хлопчык
Грыбнік: Ух, стаміўся я крыху. Прысяду, адпачну. Бачу і вы на месцы грыбныя натрапілі, вунь колькі грыбоў набралі (звяртаецца да гасцей)
(з карзінамі ў руках выходзяць дзеці)
Дзяўчынка: Добры дзень, дзядзька Рыгор. Пакуль вы сядзець будзеце, мы ўсе грыбы ды ягады пазбіраем
Грыбнік: Абы на здароўе, мае дзеткі. Адпачніце і вы са мною. Сонца на небасхіле высока. Паспееце яшчэ поўныя кашы набраць. І вы мае, паважаныя, сядайце. Бачу, што гарадскія. Мабыць у нашым лесе ўпершыню. Галоўнае, каб не заблукалі, звяроў якіх не спужаліся. Можна ў Налібоцкай пушчы сустрэць і ваўка, і дзікага кабана, і касулю, і мядзведзя, і лася. Так што трымайцеся мяне і нікога не бойцеся. Я у нашым лесе ведаю кожную сцяжыначку, кожны кусцік
Хлопчык: Дзядзька Рыгор, як птушкі прыгожа спяваюць, заслухацца можна. Во, чуеце? (запіс спеву птушак). А што гэта за птушка спявае?
Грыбнік: Я то ведаю, а вось ці ведаюць нашыя госці?
(З экскурсантамі праводзіцца аудыёгульня “Пазнай птушку”)
Грыбнік: Малайцы, справіліся. Ужо і дадому час ісці. Вось як пяройдзем праз рэчку Нёман, убачыце, які ў нашым мястэчку размешчаны велічны замак,там зараз жывуць мясцовыя памешчыкі Фальц-Фэйны - Набокавы. Зойдзем да іх у госці. Гаспадыня Лідзія Фальц-Фэйн прыветлівая жанчына, абавязкова запросіць нас у госці Хадзем за мною
(запрашае гасцей прайсці ў наступную залу музея)
Аддзел “Старажытнасць і Новы час”
Дзеючыя персанажы:
Апошняя любчанская памешчыца Лідзія фон Пэйкер
Мікалай Набокаў – сын Лідзіі фон Пэйкер
Лідзія Фальц-Фэйн: Мікола, Мікола, сыночак! Ну дзе ж ты падзеўся? Мабыць ізноў збег на рэчку, гарэза. Трэба ісці шукаць. Дзень добры, госцейкі дарагія. Заўседы рада вас бачыць у маім маёнтку. У прыгожым белакаменным палацы, які я збудавала, заўседы паўнютка гасцей, заўседы гучыць музыка. І мой 8-гадовы сын Мікалай Набокаў, апантаны музыкай, вучыцца іграць на фартэпіяна. Я думаю, што ў будучым ен стане таленавітым кампазітарам і будзе сам пісаць музыку. Дарэчы, вы яго не бачылі?
(З’яўляецца Мікола)
Мікола: Вось і я, матуля.
Лідзія фон Пэйкер: Чаму ж ты такі непаслухмяны. Колькі разоў табе гаварыла аднаму не адыходзіцца ад палаца!
Мікола: Не хвалюйся. Ты ж ведаеш, як я люблю на беразе Нёмана паслухаць музыку ракі і музыку лугавых кветак .
Лідзія фон Пэйкер: Ведаю, канешне, сынок. Толькі аднаму адыходзіцца далёка не трэба.
Мікола: Добра, мама, прабач мяне. А каб ты не сердавала, я раскажу нашым гасцям гісторыю нашага Любчанскага замка
(расказ аб гісторыі Любчанскага замка)
Грыбнік: Дзякуй, Мікола. Вельмі цікавы расказ. Але нашыя госці крыху стаміліся і прагаладаліся. Пагэтаму мы зараз пойдзем далей і завітаем у госці да хлебасольнай цёткі Адэлі. Яна жыве недалека ад замка, гаспадыня што трэба. І прывітае, і пачастуе, і з пустымі рукамі ніколі з хаты не адпусціць
(запрашае ў наступную залу)
Аддзел “Народны быт”
Дзеючыя асобы: Грыбнік
Цётка Адэля
Грыбнік: Добры дзень, суседачка. Нешта учора з ранку цябе ў агародзе нябачна было.
Адэля: Заходзьце, заходзьце, даражэнькія. Вы якраз у самы час прыйшлі. Я гасцей чакаю, сватоў. Дачку маю старэйшую сватаюць. Добры хлопец, з нашага сяла. У памешчыцы нашай лесніком служыць.
Грыбнік: Я гляжу парадак у хаце навяла.
Адэля: Так, рушнікі рублем адпрасавала, фартухі адбяліла, усе па месцах расставіла: калаўроткі, ночвы, маслабойкі, ступы, і гаспадара майго прынады на сваіх месцах: і восці, і цэп.
Грыбнік: А прыданае?
Адэля: Поўны куфэрак рознага дабра: і сурвэткі, і посцілкі, і дыванкі, і рушнікі. Ткалі з дачкою на ткацкім станку, не пакладаючы рук. Стараліся.
Грыбнік: А чым жа ты гасцей частаваць будзеш?
Адэля: Вось, чым багаты, тым і рады. Бульбачка ў печы, каравай расчыніла, кабанчыка забілі. Есць і каўбаска, і вяндлінка. Што вам, даражэнькія госці, спадабаецца, тым і сватоў частаваць буду.
Калі ласка, каштуйце!
(праводзіцца дэгустацыя страў беларускай нацыянальнай кухні)
Грыбнік: Ну, гаспадынька, усе смачна, усе стаў на стол. І няхай маладых чакае шчасце і дабрабыт. А мы пойдзем далей
(запрашае ў наступную залу)
Аддзел літаратурна-рэвалюцыйны
Дзеючыя асобы:
Петр Бластус Кміта – заснавальнік Любчанскай друкарні
Ян Даніэль і Ян Ланге – сыны Бластуса Кміты
Друкар Бластус Кміта: Дзень добры, сыны мае. Бачу, што цікавяцца людзі нашай Любчанскай друкарняй, адной з самых буйных друкарняў XVII ст. Вялікага Княства Літоўскага
Ян Даниэль: Так, настаўнік, нездарма мы твае вучні Ян Даніэль і Ян Ланге з гонарам працягваем друкарскую справу на карысці свайму народу.
Ян Ланге: Гонар і хвала табе, Бластус Кміта. Ты заснаваў на Любчанскай зямлі друкарню, разам з намі працуюць разумнейшыя людзі часу: Сымон Будны, Саламон Рысінскі, Даніэль Набароўскі, Самуіл Доўгірд.
Друкар Бластус Кміта: Рады , рады вас вітаць. З верстакоў Любчанскай друкарні выйшла ў свет больш за 50 выданняў на польскай і лацінскай мовах па гісторыі, філасофіі, медыцыне. Вось толькі не хапае збонікаў вершаў. Дазвольце прапанаваць вам паспытаць сябе ў пісьменніцкай дзейнасці і папоўніць нашыя выданні цудоўным вершам.
(Экскурсантам прапануецца калектыўнае заданне – з прапанаваных слоў скласці верш пад назваю “ Радзіма”)
(запрашае ў наступную залу)
Аддзел “Вялікая Айчынная вайна”
Дзеючыя персанажы:
Партызанка 1
Партызанка2
Партызанка 3
Партызанка 1: Ох, і стаміліся мы сёння, дзяўчаты. Калі ўжо вайна гэта праклятая закончыцца…? Як там нашыя родныя, блізкія? Напэўна чакаюць нашых лістоў з нецярпеннем.
Партызанка 2: Будзем пісаць усё як ёсць: што у першыя дні вайны немцы разбамбілі мост праз раку Нёман, што палова хат спалена, што яўрэяў сагналі ў гета , расстрэльваюць і дзяцей, і жанчын, і старых.
Партызанка 3: А пра партызан?
Партызанка 1: Пішы, што шмат партызанскіх атрадаў у нашым лесе. Міцька Дзенісенка камандуе коннаю брыгадаю. Малайцы хлопцы! Грамяць немцаў, такі страх наводзяць на гэтую фашысцкую гадзіну. А ў весцы Купіск нядаўна хлапчук малады, партызан Міхаська Белуш загінуў, закрыў сабою нямецкі дзот, каб партызаны да немцаў прарваліся. І чарашлянка Людміла Сечка ў баі пад Лугамавічамі галаву злажыла. Ох, шкада такія людзі маладыя гінуць…
Партызанка 2: Адпомсцяць нашыя салдаты за кожную кролю крыві! Не сумнявайцеся. Так хочацца, каб нашыя лісты да родных дайшлі. Толькі як іх скласці правільна?
Партызанка 1: Можа госці нашыя ўмеюць? (звяртаецца да экскурсантаў). А калі не, то я вас навучу.
Праводзіцца майстар-класс “Складзі франтавую паштоўку”
(Экскурсанты запрашаюцца ў наступную залу)
Аддзел “Сельская гаспадарка”
Дзеючыя персанажы:
Старшыня калгаса імя Лысенкі
Грыбнік: Добры дзень, Уладзімір Пятровіч. Ты ўсе працуеш, не пакладаючы рук. Тут вось студэнтаў з гораду прыслалі ў дапамогу калгасам нашага раёна Любчанскага ( у якасці студэнтаў выступаюць эккурсанты)
Старшыня: О. гэта вельмі добра. Рукі рабочыя нам ніколі не пашкодзяць. Усе пасля вайны гэтай праклятай разбурана, ой як дапамога патрэбная. І так, зараз паглядзім. Паедзеце ўсе на пераборку бульбы. Ох і бульбачка ў гэтым годзе ўрадзіла, як ніколі. І так, пойдзем па спіску:
калгас імя Варашылава ў веску Балотцы, што каля Шчорсаў; у калгас “Чырвоная зорка”, што ў Галковічах Вераскоўскага сельсавета, калгас імя Лысенкі ў веску Ачукевічы, вёска Дзяляцічы ў калгас “Сцяг Саветаў”, у веску Купіск у калгас “Чырвоны Кастрычнік”
( экскурсанты дзеляцца на 5 калгасных брыгад і цягнуць жрэбій, выбіраючы калгас)
Старшыня: Ну а зараз паглядзім, якія з вас работнікі атрымаюцца. Пераборка бульбы – справа нялегкая, пагэтаму пакуль вось вам гарох і фасоля. Хто хутчэй перабярэ, той і ў перадавіках хадзіць будзе.
(Праводзіцца спаборніцтва паміж калгаснымі брыгадамі па пераборцы фасолі і гароха – конкурс “Калгасныя Папялушкі”. Пераможцу ўручаецца вымпел Узорны калектыў камуністычнай працы)
Старшыня: Малайцы, папрацавалі на славу. Пашанцавала нашым калгасам. З пераборкаю бульбы цяжкасцяў не будзе. Ну а зараз перадавікоў калгаснай працы чакаюць на сустрэчу піянеры Любчанскай сярэдняй школы. Запрашаем вас на піянерскі сход.
(экскурсанты праходзяць у наступную залу)
Аддзел “Гісторыя школы”
Дзеючыя персанажы:
Старэйшая піянерка,
Піянер 1
Піянер 2
піянер 3
Піянер 4
Старэйшая піянерка: Піянер, служыць на карысць Радзіме будзь гатовы!
Піянеры: Заўжды гатовы!
Старэйшая піянерка: Сення да нас на піянерскі сход завітаў Узорны калектыў камуністычнай працы Любчанскага раёна. На павестцы дня першым пунктам “Расказ аб гісторыі нашай школы”
1 піянер: Гісторыя адукацыі ў нашым Любчанскім краі пачалася з XVI ст, калі ў Любчы існавала царкоўна-прыхадская школа.
2 піянер: У XVII ст. дзейнічала яўрэйская пачатковая школа – Хедэр.
3 піянер: У XIX ст. існавала Любчанскае народнае вучылішча.
4 піянер: Напачатку XX ст. у Любчы працавалі руская, беларуская школы, вячэрняя школа рабочай моладзі.
1 піянер: Пасля вайны школа размяшчалася на Любчанскім замчышчы. Там была адчынена першая музейная экспазіцыя, дзякуючы настаўніку гісторыі Вінару Мікалаю Андрэевічу.
2 піянер: Новая трохпавярховая школа была пабудавана ў 1975 годзе. Школьны музей набыў прасторнае памяшканне, дзякуючы дырэктару Карповічу Міхаілу Міхайлавічу.
Старэйшая піянерка: На павестцы дня другім пункам “ Нашыя піянерскія справы”
1 піянер: Наша галоўная справа-добра вучыцца і любіць сваю Радзіму.
2 піянер: Захоўваць гісторыю нашай навучальнай ўстановы і малой Радзімы.
3 піянер: Збіраць і захоўваць інфармацыю аб вядомых выпускніках школы.
Старэйшая піянерка: Трэцім пункта на павестцы дня “Выкананне гімна пасёлка Любча”
( Экскурсантам раздаецца тэкст гімна пасёлка Любча. Праводзіцца песенны флэшмоб “Спяем гімн разам”
Старэйшая піянерка: Піянер, служыць на карысць Радзіме будзь гатовы!
Піянеры: Заўжды гатовы!
Аддзел “Жывапіс і скульптура”
Дзеючыя персанажы:
Мастак
Удзельнік арт-плэнера 1
Удзельнік арт-пленэра 2
Мастак: Ну што, мае юныя мастакі. Сення наш занятак праходзіць на беразе ракі Нёман. Паглядзіце якая наўкол прыгажосць: блакітнае неба, прыгажосць ракі, па-казачнаму незвычайны лес. Гэту прыгажосць трэба зберагчы для нашчадкаў. На сваіх палотнах пастарайцеся перадаць усю маляўнічасць прынёманскага краю.
Удзельнік арт-пленэра 1: Мая бабуля мне калісьці распавядала, што ў Любчы жылі і працавалі таленавітыя мастакі, улюблёныя ў свой родны край, Анатоль Скрабец, Петр Каўцэвіч.
Удзельнік арт-пленэра 2: У Любчы у пачатку XX нарадзіўся народны мастак Беларусі Мікалай Дучыц , а ў в. Дзяляцічы – народны скульптар Беларусі Віктар Грос.
Удзельнік арт-пленэра 1: У наш час у Любчы ствараюць свае палотны мастакі Мікалай Пронька і Віктар Залацілін.
Мастак: Так. Гэтыя таленавітыя людзі сваёй творчасцю праславілі наш край, натхняючы на творчасць іншых. І так, за працу. Я ўпэўнены, што вы станеце дастойнай зменай сваіх папярэднікаў.
(Экскурсантам прапануецца ва ўмовах імправізаванай арт-студыі стварыць на мальберце палатно “Прырода Прынёманскага краю”)